ΧΗΝΕΙΑ ΘΥΛΑΚΙΤΙΔΑ  (Pes anserinus bursitis ή anserine ή pes anserine bursitis).

Η χήνεια θυλακίτιδα είναι, όπως το λέει ο όρος, μια φλεγμονή του χήνειου θυλάκου.

Ο χήνειος θύλακος εντοπίζεται στην μέσα πλευρά του γόνατος, περίπου 6 εκ. κάτω από την αρθρική γραμμή, μεταξύ της πρόσφυσης του έσω πλάγιου συνδέσμου και του έσω κνημιαίου πλατώ και του κοινού τένοντα που σχηματίζεται από τους τένοντες του ισχνού προσαγωγού, ραπτικού και ημιτενοντώδους μυός.

Όπως όλοι οι θύλακοι, ο χήνειος θύλακος δεν είναι παρά ένα προστατευτικό «μαξιλαράκι» που χρησιμεύει στην μείωση της τριβής μεταξύ γειτονικών ανατομικών σχηματισμών.

Τα κυριότερα αίτια της χήνειας θυλακίτιδας είναι η οστεοαρθρίτιδα (κυρίως του έσω διαμερίσματος) και η άμεση κάκωση του γόνατος και κυρίως οι διαταραχές της βάδισης.

Οι ανωμαλίες στη βάδιση διαταράσσουν τις φυσιολογικές μηχανικές συσχετίσεις μεταξύ των γονάτων, του ισχίου και της λεκάνης προκαλώντας ανώμαλη έλξη στη περιοχή της κατάφυσης των 3 τενόντων. Η αυξημένη τριβή και πίεση, σαν αποτέλεσμα διαταραχών της βάδισης οδηγεί στην θυλακίτιδα.

Η χήνεια θυλακίτιδα πρέπει να μπαίνει στη σκέψη σε ασθενείς με πόνο, ιδιαίτερα την νύχτα, στην έσω πλευρά του γόνατος πάνω από το άνω τμήμα της κνήμης. Ο πόνος είναι συχνά αμφοτερόπλευρος και εντοπίζεται σε μια καλά οριοθετημένη περιοχή του έσω τμήματος του γόνατος.

Οι ασθενείς, όταν περιγράφουν τον πόνο, συνήθως υποδεικνύουν την πάσχουσα περιοχή με ένα δάχτυλο.

Η ψηλάφηση δείχνει ευαισθησία στο έσω κνημιαίο πλατώ, στο ύψος του κνημιαίου κυρτώματος, περίπου 4 cmκάτω από την έσω αρθρική γραμμή.

Ευαισθησία εκτεινόμενη από την περιοχή του χήνειου θυλάκου προς την αρθρική γραμμή οφείλεται πιθανότερα σε ερεθισμό ή κάκωση του έσω πλάγιου συνδέσμου.

 Ψηλάφηση χήνειου θυλάκου. Σημειώστε την επιγονατίδα και το κνημιαίο κύρτωμα με ένα μαρκαδόρο. Η ευαισθησία στο επίπεδο του κνημιαίου κυρτώματος συγκρίνεται με την ευαισθησία στην έσω αρθρική γραμμή και τον έσω μηριαίο κόνδυλο.

Πέστε στον άρρωστο να βαδίσει κανονικά μέσα στο εξεταστικό δωμάτιο και ύστερα στις μύτες και τις πτέρνες των ποδιών.

Εξετάστε το γόνατο και ολόκληρο το κάτω άκρο μήπως έχει σκελετικές ανωμαλίες που μπορεί να ευθύνονται για διαταραχές της βάδισης.

Πέστε στον άρρωστο να κάνει έκταση του σκέλους, ενώ εσείς, τοποθετώντας το χέρι σας στο κάτω τριτημόριο της κνήμης, αντιστέκεστε στην κίνηση αυτή (ΕΙΚΟΝΑ 6).

Εξέταση ακεραιότητας μηχανισμού και μυικής ισχύος τετρακεφάλου.

Φυσιολογικά, ο άνθρωπος μπορεί να κάνει έκταση του σκέλους όταν η επιγονατίδα, ο επιγονατιδικός τένοντας και ο τετρακέφαλος είναι σε καλή κατάσταση και δεν έχουν προβλήματα.

Οι απλές ακτινογραφίες δεν είναι απαραίτητες για την διάγνωση της χήνειας θυλακίτιδας, γιατί ο θύλακος είναι αόρατος στις απλές ακτινογραφίες. Πάντως, κάντε μιαν απλή ακτινογραφία στην επώδυνη περιοχή (στο άνω τμήμα της κνήμης) για να αποκλείσετε κάποια οστική πάθηση (π.χ. μετάσταση από καρκίνο).

Ακόμα, κάντε και μερικές ακτινογραφίες του γόνατος (face και profil σε όρθια θέση και ακτινογραφία επιγονατίδας κατ' εφαπτομένη (sunrise view) για να εκτιμήσετε τον βαθμό της συνδεόμενης οστεοαρθρίτιδας (ή, σε μερικές περιπτώσεις, ρευματοειδούς αρθρίτιδας).

Η MRI δείχνει διόγκωση του χήνειου θυλάκου.

Με το υπερηχογράφημα μπορούμε να ξεχωρίσουμε την χήνεια θυλακίτιδα από άλλες επώδυνες παθήσεις της περιοχής, όπως η οστεοαρθρίτιδα, οι παθήσεις του μηνίσκου και η αστάθεια των συνδέσμων.

Σε κάθε περίπτωση πιθανής χήνειας θυλακίτιδας, επειδή ο χήνειος θύλακος γειτονεύει με τον έσω πλάγιο σύνδεσμο, κάντε την δοκιμασία valgus stress. Η δοκιμασία αυτή δεν πρέπει να επιδεινώνει τον πόνο της χήνειας θυλακίτιδας.

Δοκιμασία valgus stress. Τοποθετείστε το ένα σας χέρι πάνω από το γόνατο πάνω στην έξω επιφάνεια του μηρού και το άλλο κατά μήκος του έσω γαστροκνήμιου μυός. Ενώ με το ανώτερο χέρι σταθεροποιείτε τον μηρό, με το κατώτερο ασκείστε πίεση στη γαστροκνημία. Με την δοκιμασία αυτή προσδιορίζονται ο πόνος, η κινητικότητα του έσω μεσάρθριου διαστήματος και η ελαστικότητα του έσω πλάγιου συνδέσμου

Εάν δεν είστε σίγουροι για την διάγνωση, κάντε μια ένεση με αναισθητικό στην επώδυνη περιοχή. Εάν ο πόνος υποχωρήσει είμαστε 100% σίγουροι ότι ο άρρωστος έχει χήνεια θυλακίτιδα.

Εάν ο πόνος οφείλεται σε οστεοαρθρίτιδα του έσω διαμερίσματος του γόνατος, επιγονατιδομηριαίο σύνδρομο ή ρήξη του έσω μηνίσκου ο πόνος θα μείνει ανεπηρέαστος.

Τοπικό αναισθητικό μπλοκ του χήνειου θυλάκου

Η διάγνωση της χήνειας θυλακίτιδας είναι σχετικά εύκολη, γιατί δεν υπάρχουν και πολλά νοσήματα (π.χ. οστικές παθήσεις, βλάβη έσω πλαγίου συνδέσμου), που να προκαλούν τέτοια συμπτώματα ιδιαίτερα ευαισθησία, στη συγκεκριμένη αυτή περιοχή.

Η διάγνωση της χήνειας θυλακίτιδας γίνεται με βάση :

• Την τοπική ευαισθησία
• Τον αρνητικό χειρισμό valgus stress (ένδειξη ότι δεν πάσχει ο έσω πλάγιος σύνδεσμος) και
• Την φυσιολογική απλή ακτινογραφία της κνήμης (απουσία υποκείμενης οστικής παθολογίας).

Πάντως, πολλοί άνθρωποι με πόνο και ευαισθησία στην περιοχή του χήνειου θυλάκου (δηλ. εκδηλώσεις τυπικές χήνειας θυλακίτιδας) βαφτίζονται συνήθως σαν οστεοαρθρίτιδα του γόνατος, ενώ οι περισσότεροι περιπλανιώνται από τον ένα γιατρό στον άλλο, χωρίς συγκεκριμένη διάγνωση.

Συνιστούμε στον άρρωστο να περιορίσει τις δραστηριότητές του και να προστατεύει το γόνατο από κακώσεις και να βάζει κρύες κομπρέσσες και του δίνουμε ένα αντιφλεγμονώδες (από το στόμα ή τοπικά, π.χ. γέλη δικλοφαινάκης).

Το καλύτερο όμως είναι να κάνουμε μια τοπική ένεση με κορτιζόνη και αναισθητικό, που έχει πιο γρήγορο αποτέλεσμα, χωρίς παρενέργειες.

Ακόμα, πρέπει πάντα να προσπαθούμε να θεραπεύουμε το αίτιο που έχει δημιουργήσει την θυλακίτιδα, π.χ. την οστεοαρθρίτιδα του γόνατος και τις σκελετικές ανωμαλίες που έχουν προκαλέσει διαταραχές της βάδισης. Αν δεν το κάνουμε αυτό, η θυλακίτιδα θα υποτροπιάσει.