Ο ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμός [(κληρονομική οστεοδυστροφία του Albright (AHO), ψευδοϋποπαρα-θυρεοειδισμός τύπου 1a και 1b)] είναι κληρονομικό νόσημα χαρακτηριζόμενο από υπασβεστιαιμία και υπερφωσφαταιμία παρόμοια με την παρατηρούμενη στον υποπαραθυρεοειδισμό, αλλά ανθεκτική στην ΡΤΗ. Στον ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμό, η εξωγενής χορήγηση ΡΤΗ δεν προκαλεί την αναμενόμενη φωσφατουρία ή δεν διεγείρει την νεφρική παραγωγή cAMP.

Ο ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμός μοιράζεται πολλές εκδηλώσεις του ιδιοπαθούς υποπαραθυρεοειδισμού, όπως π.χ. υπασβεστιαιμία, υπερφωσφαταιμία και ασβεστώσεις των βασικών γαγγλίων και των μαλακών μορίων. Σε αντίθεση όμως με τον ιδιοπαθή υποπαραθυρεοειδισμό, χαρακτηρίζεται από αντίσταση των τελικών οργάνων στην δράση της ΡΤΗ και από ιδιαίτερο σωματότυπο (βραχυσωμία, παχυσαρκία, φεγγαροειδές προσωπείο, βραχυδακτυλία) και άλλες εκδηλώσεις.

Ο ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμός μπορεί να σχετίζεται με άλλα κληρονομικά σύνδρομα, όπως η πολλαπλή επιφυσιακή δυσπλασία και τα σύνδρομα Gorlin και Turner (Van der Werff JJ, 1959; Block JB and Clendenning WE, 1963; Potts JT and Deftos LJ, 1974).

Ο ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμός παρατηρείται σε όλες τις ηλικίες, από την βρεφική μέχρι την γεροντική. Στη βρεφική ηλικία αναπτύσσεται ιδιαίτερα όταν υπάρχει σοβαρή υπασβεστιαιμία.

ΤΥΠΟΙ ΨΕΥΔΟ-ΫΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΥ

Ο ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμός διακρίνεται σε 2 τύπους : Τύπος Ι, ο οποίος διακρίνεται περαιτέρω σε τύπο Ια και Ιβ, και τύπος ΙΙ.

• Τύπος Ια : Είναι ο συχνότερος τύπος ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμού. Οφείλεται σε γονιδιακή ανωμαλία κληρονομούμενη σύμφωνα με το αυτοσωμικό επικρατές πρότυπο κληρονομικότητας (κληρονομική οστεοδυστροφία Albright) (Gershberg H and Weseley AC, 1960). Όταν η κληρονομική οστεοδυστροφία Αlbright δεν συνοδεύεται από υπασβεστιαιμία αποκαλείται ψευδο-ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμός.
• Τύπος 1β : Χαρακτηρίζεται από αντίσταση στην ΡΤΗ στους νεφρούς, η οποία οδηγεί σε διαταραχές του ασβεστίου και του φωσφορικού, αλλ΄ όχι από τις υπόλοιπες κλινικές εκδηλώσεις του ψευδο-ϋποπαραθυρεοειδισμού. Η βαρύτητα της υπασβεστιαιμίας μπορεί να ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό στα μέλη των συγγενών της ίδιας οικογένειας.
• Τύπος II : Εχει μεγάλες κλινικές ομοιότητες με τον τύπο Ι, αλλά χαρακτηρίζεται από φυσιολογική απάντηση στη νεφρική cAMP.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ (ΨΕΥΔΟ-ΫΠΟΠΑΡΑΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΥ ΤΥΠΟΥ 1a)

• Βραχυσωμία
• Βραχυδακτυλία (βράχυνση μετακαρπίων, μεταταρσίων και φαλάγγων). Είναι η βασικότερη εκδήλωση του ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμού. Μπορεί να είναι συμμετρική ή ασύμμετρη και να αφορά το 1 ή/και τα 2 χέρια ή πό­δια. Η βράχυνση των μετακαρπίων οδηγεί σε βράχυνση και διαπλάτυνση των φαλάγγων, ιδιαίτερα της 4_^ης και 5_^ης. Το 2_^ο μετακάρπιο προσβάλλεται λιγότερο συχνά, γι΄αυτό και ο δείκτης μπορεί να φαίνεται μακρύτερος από τον μέσο. Παρόμοια, το 2_^ο μετατάρσιο σπάνια προσβάλλεται
• Παχυσαρκία
• Διανοητική καθυστέρηση και φακοειδείς καταράκτες (σε ασθενείς με όψιμη νόσο)
• Στρογγυλό πρόσωπο με προβολή του μετώπου
• Υποπλασία αδαμαντίνης οδόντων
• Τετανία, η οποία συχνά είναι η πρώτη εκδήλωση της νόσου

ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ :

Δερμογλυφικές ανωμαλίες

Διαταραχές γονιμότητας :

• Καθυστέρηση εφηβείας, ολιγομηνόρροια και στείρωση (στις θήλεις)
• Υπογοναδισμός και υπογονιμότητα (στους άρρενες)

Από τα αισθητήρια όργανα :

• Διαταραχές της γεύσης, της οσμής, της όρασης και της ακοής
• Στραβισμός
• Καταράκτης ή οίδημα της οπτικής θηλής

Μυοσκελετικές ανωμαλίες :

• Βράχυνση – βλαισότητα ωλένης
• Βλαισότητα/ραιβότητα γόνατος - ισχίου
• Κύρτωση κερκίδας
• Μυϊκές κράμπες
• Παραμόρφωση αγκώνων
• Προέχουσες πλευροχόνδρινες συνενώσεις

Νευρολογικές διαταραχές :

• Παραισθησίες
• Σπασμοί
• Νόσος Parkinson
• Συμπίεση νωτιαίου μυελού

ΚΛΙΝΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

• Σημεία υπασβεστιαιμίας (θετικό σημείο Chvostek ή/και Trousseau)
• Θετικό σημείο Archibald (κοίλωμα στις ΜΚΦ όταν το χέρι σχηματίζει γροθιά), σε ασθενείς με βράχυνση των μετακαρπίων 
• «Αντίχειρας δολοφόνου ή αγγειοπλάστη» (αυξημένη σχέση πλάτους όνυχα/μήκος), όταν υπάρχει βράχυνση της άπω φάλαγγας του αντίχειρα.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

• Υπερφωσφοραιμία  - υποφωσφατουρία
• Υπασβεστιαιμία
• Αύξηση PTH
• Παθολογική απάντηση της c AMP των ούρων στην πρόκληση με PTH (τύπος Ia και Ib)

ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ (ΠΙΝΑΚΑΣ 196)

• Βράχυνση των οστών των χεριών, ιδιαίτερα της άπω φάλαγγας και του 3_^ου-5_^ου μετακαρπίου
• Βράχυνση των μετακαρπίων, ιδιαίτερα της 1ης, 4ης και 5ης φάλαγγας, με πρόωρη σύγκλειση των επιφύσεων. Το 1ο μετακάρπιο μπορεί να είναι περισσότερο πλατύ και καμπύλο και οι φάλαγγες, κοντές και πλατιές, με κωνοειδή διαμόρφωση των επιφύσεων
• Βράχυνση των μεταταρσίων, ιδιαίτερα της 1ης και 4ης φάλαγγας (Elrick H et al, 1950)
• Μικρές, κεντρικές εξοστώσεις, εκφυόμενες καθέτως προς το οστούν, σε αντίθεση με τις πολλαπλές κληρονομικές εξοστώσεις, οι οποίες στρέφονται μακράν των αρθρώσεων
• Αυξημένη, ελαττωμένη ή φυσιολογική οστική πυκνότητα
• Ασβέστωση των βασικών γαγγλίων, της παρεγκεφαλίδας και των περιαρθρικών μαλακών μορίων (Mann JB et al, 1962)
• Οστεοποίηση του οπίσθιου επιμήκους συνδέσμου της ΑΜΣΣ (Firooznia H et al, 1985)
• Ακτινολογικά ευρήματα υπερπαραθυρεοειδισμού (Kolb FO and Steinbach HL, 1962; Singleton EB and Teng CT, 1962; Bell NH et al, 1963; Steinbach HL et al, 1965; Hall FM et al, 1981; Burnstein MI et al, 1985) :
• Υποπεριοστική απορρόφηση των σωληνωδών οστών των χεριών, σε συνδυασμό με διαβρώσεις του φλοιού της άπω κερκίδας και ωλένης
• Καφεοειδείς όγκοι
• Περιοστική νεόστωση
• Οστεοσκλήρυνση
• Γενικευμένη οστεοπενία και τράχυνση των οστεοδοκίδων
• Ελάττωση της γωνίας του καρπού (Steinbach HL and Young DA, 1966)
• Στένωση σπονδυλικού σωλήνα (Halloran SL et al, 1983)
• Επιφυσιολίσθηση (Burnstein MI et al, 1985)

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η διάγνωση του ψευδο-ϋποπαραθυρεοειδισμού γίνεται συνήθως την 2_^η δεκαετία της ζωής, αν και μπορεί να καθυστερήσει σημαντικά (Frederiksen PK and Jacobsen JG, 1980). Συνήθως, η οστική νόσος είναι ασυμπτωματική και η διάγνωση βασίζεται συχνά στην οστική βιοψία. Μερικοί τύποι ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμού μπορεί να περάσουν απαρατήρητοι ή αδιάγνωστοι, εάν δεν συνοδεύονται από υπασβεστιαιμία ή/και εκδηλώσεις ΑΗΟ.

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

• Ακροδυσόστωση
• Βραχυδακτυλία Ε και D
• Προοδευτική οστεοποιός μυοσίτιδα
• Πολλαπλές κληρονομικές εξοστώσεις
• Σύνδρομο Turner
• Ψευδοψευδοϋποπαραθυρεοειδισμός

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης D (1,25 διϋδροξυβιταμίνη D ή 1-υδροξυβιταμίνη D) και ασβεστίου. Σε παιδιά με σοβαρή συμπτωματική υπασβεστιαιμία χορηγείται ενδοφλέβια ασβέστιο, π.χ. 0.5-1 mL/kg γλυκονικού ασβεστίου 10% ΕΦ σε διάστημα 5 λεπτών. Τα επίπεδα του ασβεστίου πρέπει να διατηρούνται μεταξύ 9.5-10 mg/dl, ώστε να ελαττωθούν τα επίπεδα της PTH στον ορό και οι επιπτώσεις της στα οστά. 

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑ :

Καλσιτριόλη :

• Αρχική δόση : 15 ng/kg/24ωρο per os.
• Δόση συντήρησης : 5-40 ng/kg/24ωρο per os

Ασβέστιο :

Από το στόμα : Ανθρακικό ασβέστιο 45-65 mg/kg/24ωρο σε διηρημένες δόσεις qid

Ενδοφλέβια :

• Χλωριούχο ασβέστιο 0.2 mL/kg (όχι >1-10 mL/24ωρο) (διάλυμα 10%); επανάληψη q1 - 3d prn
• Στοιχειακό ασβέστιο 2 mg/kg
• Γλυκονικό ασβέστιο 0.2 mg/kg (διάλυμα 10%)