ΜΙΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ

Το σελήνιο, ο ψευδάργυρος και ο χαλκός είναι απαραίτητοι στοιχειώδεις συμπαράγοντες για την διατήρηση της ισορροπίας των ενδογενών αντιοξειδωτικών ενζύμων.

Το σελήνιο και το μαγγάνιο είναι συμπαράγοντες για ένζυμα εμπλεκόμενα στη βιοσυνθετική οδό των γλυκοζαμινογλυκανών και των πρωτεογλυκανών [Sasaki S et al, 1994].

Το μαγγάνιο και ο χαλκός είναι επίσης απαραίτητα για την διασταυρούμενη σύνδεση του κολλαγόνου και της ελαστίνης στους χόνδρους και τα οστά [Murad H and Tabibian P, 2001].

Το βόριο είναι ένα μη μεταλλικό τρισθενές στοιχείο που μπορεί να παίζει ρόλο στην οστεοαρθρίτιδα, υποστηρίζοντας και διατηρώντας την δομική και λειτουργική ακεραιότητα του υποχόνδριου οστού.

Σελήνιο

Αντιφλεγμονώδεις δράσεις

Σε πειραματόζωα

Σε ένα ζωικό μοντέλο παρατηρήθηκε μείωση της ουδετεροφιλικής διήθησης και των προφλεγμονωδών κυτταροκινών TNF και IL-1, σε απάντηση σε ένα διαιτολόγιο εμπλουτισμένο με σελήνιο [Vieira AT et al, 2012].

Ρευματοειδής αρθρίτιδα

Σε μία ανασκόπηση περιελήφθησαν 3 RCT μελέτες που έγιναν με σελήνιο σε ασθενείς με ΡΑ [Canter PH et al, 2007]. Οι μελέτες αυτές περιελάμβαναν 40 - 70 ασθενείς και διήρκεσαν 3-6 μήνες. Σε 2 μελέτες, οι ασθενείς πήραν σελήνιο σε δόση 200 μg και σε 1, 256 μg ημερησίως. Οι μάρτυρες ελέγχου σε όλες τις μελέτες πήραν πλασέμπο.

Στην 1^η μελέτη (40 ασθενείς, διάρκεια 6 μήνες) δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στους ασθενείς που πήραν σελήνιο ή πλασέμπο σ’ όλες τις παραμέτρους δραστηριότητας της νόσου, όπως ο πόνος, η πρωϊνή δυσκαμψία και ο αριθμός των διογκωμένων αρθρώσεων.

Παρόμοια, στην 2^η μελέτη (55 ασθενείς, διάρκεια 3 μήνες) δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά μεταξύ των ασθενών που έπαιρναν σελήνιο ή πλασέμπο όσον αφορά στη μείωση του πόνου, την πρωϊνή δυσκαμψία και τον αριθμό των διογκωμένων αρθρώσεων. Πάντως, οι ασθενείς που πήραν σελήνιο ανέφεραν βελτίωση της κινητικότητας των άνω άκρων και γενικά αισθάνθηκαν καλύτερα.

Η 3^η μελέτη (70 ασθενείς, διάρκεια 3 μήνες) διεπίστωσε ότι δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ των ασθενών που πήραν σελήνιο ή πλασέμπο, όσον αφορά στην μείωση του πόνου, την πρωϊνή δυσκαμψία, τον αριθμό των διογκωμένων αρθρώσεων και την χρήση ΜΣΑΦ.

Συμπέρασμα :

• Σύμφωνα με τις δημοσιευμένες RCT μελέτες, το σελήνιο δεν φαίνεται να έχει αποτέλεσμα στη ΡΑ

Δόση

Στις περισσότερες μελέτες, το συμπληρωματικό σελήνιο έχει χορηγηθεί σε δόση 200 μg ημερησίως.

Η μέγιστη συνιστώμενη επιτρεπόμενη διαιτητική πρόσληψη σεληνίου είναι 80-200 mg ημερησίως. Σε μεγάλες όμως δόσεις,το σελήνιο είναι τοξικό και μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικές, ηπατικές και νεφρικές διαταραχές, δερματικές αλλοιώσεις και τριχόπτωση.

Μαγγάνιο και χαλκός

Σε μία διπλή – τυφλή, placebo – ελεγχόμενη μελέτη ασθενών με οστεοαρθρίτιδα, ο συνδυασμός σεληνίου με βιταμίνες Α, C και Ε έδειξε βελτίωση, όχι όμως στατιστικά σημαντική, του πόνου και της δυσκαμψίας, συγκριτικά με placebo [Hill J and Bird HA, 1990].

Βόριο (boron)

Σε χώρες όπου η πρόσληψη του βορίου ανέρχεται σε 3-10 γρ ημερησίως, η εκτιμώμενη συχνότητα της αρθρίτιδας κυμαίνεται από 0-10%, σε σύγκριση με 20-70% στις περιοχές όπου η πρόσληψη του βορίου είναι 1 mg [Newnham RE, 1994].

Το οστεοαρθρικό μηριαίο οστούν περιέχει λιγότερο βόριο από το φυσιολογικό οστούν, ένδειξη ότι το βόριο έχει ωφέλιμη δράση στην οστεοαρθρίτιδα [Helliwell TR et al, 1996].

Αποτελεσματικότητα

Σε μία μικρή, διπλή – τυφλή, placebo–ελεγχόμενη, τυχαιοποιημένη μελέτη διάρκειας 8 εβδομάδων το βόριο (δεκαένυδρο τετραβορικό νάτριο), σε δόση 6 mg/24ωρο, εμείωσε τα συμπτώματα περισσότερο από πλασέμπο [Newnham RE, 1994].

Δόσεις

Το ανώτερο ανεκτό όριο ημερήσιας πρόσληψης βορίου στους ενήλικες είναι 20 mg, γι΄αυτό και οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα και ταυτόχρονα οστεοπόρωση μπορούν να παίρνουν 6 mg συμπληρωματικού βορίου ημερησίως.

Το στοιχειακό βόριο, σε δόσεις 4-8 gr ημερησίως, έχει χαμηλή τοξικότητα, γι΄αυτό και οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα συνιστάται να διατρέφονται με διαιτολόγιο πλούσιο σε φρούτα, λαχανικά και καρύδια, όπου το βόριο σχηματίζει χηλικό σύμπλοκο με την μαννόζη ή την φρουκτόζη [Helliwell TR et al, 1996].

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ μελέτης Newnham :

• Χρειάζονται περισσότερο μακροχρόνιες και καλύτερης ποιότητας τυχαιοποιημένες μελέτες για να εκτιμηθούν καλύτερα τα οφέλη του βορίου στην οστεοαρθρίτιδα.