BOSWELLIA SERRATA

Οικογένεια : Burseraceae

Γένος : B. serrata

Κοινή ονομασία: Indian frankincense, Ιndian olibanum, Salai, Salai guggul, Shallaki (στα Σανσκριτικά)

Ιδιότητες

Η Boswellia serrata ευδοκιμεί στις Ινδίες, την Αιθιοπία, την Σομαλία και την Αραβική Χερσόνησο και παράγει μία ρη­τίνη γνωστή ως ολίβανο (olibanum; frankincense). Η ρητίνη της Boswellia carteri και serrata χρησιμοποιείται στη θερα­πεία της αρθρίτιδας και άλλων φλεγμονωδών νοσημάτων από το παραδοσιακό ιατρικό σύστημα διάφορων χωρών.

Η Boswellia serrata είναι ένα από τα αρχαιότερα και περισσότερο πο­λύτιμα βότανα στην Αγιουβερδική Ιατρική.

Η ονομασία «Gajabhakshya», ένα σανσκριτικό όνομα χρησιμοποιούμενο ενίοτε για την Boswellia, δείχνει ότι οι ελέφαντες απολαμβάνουν το βότανο αυτό ως μέρος του διαιτολόγιού τους [Sharma S et al, 2004] .

Περιγραφή φυτού

Η Boswellia serrata είναι ένα μέτριο έως ευμέγε­θες δένδρο οποίο ευδοκιμεί σε βραχώδεις περιοχές της Ινδίας, της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής [Holmes P, 1999; Leung AY et al, 1996]. Η οικογένεια Burseraceae εκπροσωπείται στο φυτικό βασί­λειο από 17 γένη και 600 είδη κατεσπαρμένα σε όλες τις τροπικές περιοχές.

Υπάρχουν περίπου 25 γνωστά είδη ανήκοντα στο γένος Boswellia, τα περισσότερα εκ των οποίων φύονται στην Αραβία, την Βοριοδυτι­κή ακτή της Αφρικής και τις Ινδίες. Από τους αρχαίους χρόνους, 3 από τα είδη αυτά θεωρούνται ως «πραγματικά Frankincense» δέν­δρα [Wallis TE, 1967; Evans WC, 1996] .

Η Boswellia sacra Flueck,το πρώτο είδος, φύεται στη Νότια Αραβία όπου είναι γνωστή στους Αραβες ως «maghraytd' sheehaz», και η παραγόμενη ρητίνη, ως «lubandhakar».

Η Boswellia carterii Birdw ευδοκιμεί στη Σομαλία και στην τοπική διάλεκτο αποκαλείται «moxor» και η παραγόμενη ρητίνη, «lubandhakar». 

Η Boswellia frereana Birdw ευδοκιμεί επίσης στη Σομαλία και στην τοπική διάλεκτο αποκαλείται «jagcaar» και η παραγόμενη ρητίνη, «lobanmajdi» ή «maydi».

Ένα άλλο είδος που παράγει ρητίνη είναι η Boswellia serrata Roxb, γνωστή ως «Indian olibanum ή frankincense, dhup και salai ή salai guggul», η οποία φύεται στη μέση και βόρεια περιοχή των Δυτικών Ινδιών και στο εμπόριο έχει το όνομα Shallaki.

Το Salai, μία ελαιοχημική ρητίνη, είναι ένα φυτικό έκκριμα του γένους Boswellia. Οι ελαιοχημικές ρητίνες περιέχουν ρητίνη (30-60%), βα­σικά έλαια (5-10%), διαλυτά σε οργανικούς διαλύτες, και υδατοδι­αλυτές πολυσακχαρίδες (~ 65% αραβινόζη, γαλακτόζη και ξυλόζη).

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΡΗΤΙΝΗΣ BOSWELLIA SERRATA 

Το ρητινώδες τμήμα της Boswellia serrata περιέχει τα εξής συστατικά:

• Μονοτερπένια(α-thujene)
• Διτερπένια (μακροκυκλικά διτερπενοειδή, όπως ινσενσόλη, οξείδιο ινσενσόλης, οξείδιο ισο-ινσενσόλης και σερρατόλη)
• Τριτερπένια (όπως α- και β-αμυρίνες)
• Πεντακυκλικά τριτερπενοειδή οξέα (μποσβελλικά οξέα)
• Τετρακυκλικά τριτερπενικά οξέα (tirucall-8, 24-dien-21-oicοξέα) και 4 μείζονα πεντακυκλικά τριτερπενικά οξέα, π.χ. : β-μποσβελλικό οξύ, ακετυλ-β-μποσβελλικό οξύ, 11-κετο-β-μποσβελλικό οξύ και ακετυλ-11-κετο-β-μποσβελλικό οξύ

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ Boswellia serrata

• Αντιαρθριτικές
• Αντιφλεγμονώδεις
• Αντι-υπερλιπιδαιμικές
• Αντι-αθηροσκληρυντικές
• Αναλγητικές
• Ηπατοπροστατευτικές

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΡΗΤΙΝΗΣ BOSWELLIA SERRATA

• Αιμορροΐδες
• Ασθμα
• Βρογχίτιδα
• Βήχας
• Διάρροια
• Δυσεντερία
• Δυσμηνόρροια
• Ικτερος
• Καρδιαγγειακά νοσήματα
• Κολπικό έκκριμμα
• Λειχήνας
• Νοσήματα δέρματος και αίματος
• Πονόλαιμος
• Πυρετοί
• Συφιλιδικά νοσήματα
• Τριχόπτωση

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ- ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Boswellia serrata

• Ελαττώνει σημαντικά την αποδόμηση των γλυκοζαμινογλυκανών [Palmowski MJ and Brandt KD, 1979; Dekel S et al, 1980; Brandt KD et al, 1984] . 
• Αναστέλλει την σύνθεση λευκοτριενών μέσω της 5–LO [Ammon HP et al, 1993; Safayhi H et al, 1996] .
• Το εκχύλισμα της Boswellia frereana αναστέλλει την IL-1β και την έκ­φραση της MMP-9 και της MMP-13 την προκαλούμενη από την ογ­κοστατίνη M σε καλλιέργειες χόνδρου [Blain et al, 2010].
• Αναστέλλει την σύνθεση της 5-λιπο-οξυγονάσης (5-LO). Μελέτες, τόσο invitro όσο και σε πειραματόζωα, έχουν δείξει ότι τα μποσβελλικά οξέα αναστέλλουν την σύνθεση της 5-LΟ, περιλαμβανομένου του 5-υδροξυεϊκοσατετρανοϊκού οξέος (5- HETE) και της LTB-4, η οποία προκαλεί βρογχοσύσπαση, χημειοταξία και αύξηση της αγ­γειακής διαπερατότητας [Schweizer S et al, 2000; Ammon HP, 2002; Ammon HP, 2006].
• Και άλλα αντιφλεγμονώδη συστατικά της Boswellia serrata, όπως η κερκετίνη (quercetin), μπλοκάρουν, ως αντιοξειδωτικά, επίσης γενικά την 5-LO, αλλά τα μποσβελλικά οξέα φαίνεται ότι είναι εκλεκτικοί αναστολε­ίς της 5-LO [Ammon HP, 1996] .
• Αναστέλλει την ανθρώπινη ελαστάση των λευκών αιμοσφαιρίων (HLE), η οποία μπορεί να υδρολύει το κολλαγόνο τύπου IVκαι την ελαστίνη της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας. Η HLE μπορεί ακόμα να εμπλέκεται στην παθογένεση του εμφυσήμα­τος και διεγείρει την έκκριση βλέννας και επομένως μπορεί να παί­ζει ρόλο στη κυστική ίνωση, την χρόνια βρογχίτιδα και το σύνδρο­μο οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας [Rall B et al, 1996; Safayhi H et al, 1997]. Η HLE είναι μια πρωτεάση σερίνης, η οποία πυροδοτεί την ιστική κά­κωση και αυτή, με την σειρά της, την διαδικασία της φλεγμονής. Η διπλή αυτή ανασταλτική δράση στην φλεγμονώδη διαδικασία είναι μοναδική για τα μποσβελλικά οξέα. Το 3-ακετυλ-11-κετο-β-μποσβελλικό οξύ (AKBA) είναι ο πλέον δυνητικός αναστολέας της 5-LO.
• Αναστέλλει την iNOS, τις μεταλλοπρωτεϊνάσες και το νιτρικό οξείδιο. Σε μία μελέτη, τοHLM (ένα μείγμα βοτάνων – λευκίνης περιέχον Boswellia serrata) ανέστειλε την έκφραση του iNOS, της MMP-9 και της MMP-13 και την παραγωγή NOσε διεγερμένα από την IL-1β οστεοαρθρικά χονδροκύτταρα, in vitro. Ακόμα, ανέστειλε την επα­γόμενη από την IL-1β αποδόμηση της θεμέλιας ουσίας του χόν­δρου, όπως φάνηκε από την αναστολή της απελευθέρωσης γλυκο­ζαμινογλυκανών, από εκχυλίσματα ανθρώπινου χόνδρου. Οι ανασ­ταλτικές δράσεις της HLM στους φλεγμονώδεις και καταβολικούς παράγοντες επάγονται μέσω αναστολής της ενεργοποίησης του NF-κB στα ανθρώπινα οστεοαρθρικά χονδροκύτταρα [Akhtar N et al, 2011].
• Εχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες σε ανθρώπινα περιφερικά μονοπύρηνα του αίματος και μακροφάγα ποντικών, μέσω αναστολής του TNF-a, της IL-1b, του NΟ και των MAP(mitogen activated pro­tein) κινασών [Gayathri B et al, 2007].

Δράσεις οξεικής ινσενσόλης (Incensole acetate)

Η οξεική ινσενσόλη, ένα αντιφλεγμονώδες συστατικό της Boswellia resin, αναστέλλει την ενεργοποίηση του πυρηνικού παράγοντα-kappa B [Moussaieff A et al, 2007].

Δράσεις ακετυλ-11-κετο-β-μποσβελλικού οξέος

Το ακετυλ-11-κετο-β-μποσβελλικό οξύ αναστέλλει τον PTG (prostate tumor growth) καταστέλλοντας την αγγειογένεση την επαγόμενη από τον υποδοχέα 2 του αγγειακού ενδοθηλιακού αυξητικού πα­ράγοντα [Pang X et al, 2009]. 

Δράσεις στην πειραματική αρθρίτιδα

H Aflapin (ένα εκχύλισμα Boswellia serrata) έχει αντιαρθριτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις σε αρουραίους.

Ακόμα, προστατεύει τα ανθρώπινα χονδροκύτταρα από τον θάνατο τον προκαλούμενο από την IL-1β, βελτιώνει την παραγωγή γλυκο­ζαμινογλυκανών και αναστέλλει την παραγωγή MMP-3 [Sengupta K et al, 2011].

Σε αρουραίους και ποντικούς, το μείγμα μποσβελλικών οξέων ανασ­τέλλει το οίδημα των ποδιών σε ποσοστό 25-46% [Singh GB et al, 1986]. Ακόμα, στην χρόνια δοκιμασία αρθρίτιδας από φορμαλδεΰδη έχει αντιαρθριτική δράση σε ποσοστό 45-67%. Το κλάσμα είναι αποτε­λεσματικό τόσο στην αρθρίτιδα από ανοσοενισχυτικό (35-59%), όπως και στην εγκατεστημένη αρθρίτιδα (54-84%) και έχει αντι­πυρετική δράση.

ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Τοξικολογικές μελέτες με Boswellia serrata σε αρουραίους και πρωτε­ύοντα θηλαστικά δεν έχουν δείξει ανωμαλίες των αιματολογικών, βιοχημικών ή ιστολογικών παραμέτρων σε δόσεις έως 1.000 mg/ kgκαι η LD50 παρουσιάστηκε σε δόσεις >2 g/kg [Singh GB and Atal CK, 1986].

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Kulkarni RR et al, 1991

Είδος μελέτης: Διπλή – τυφλή, διασταυρούμενη τυχαιοποιημένη δι­άρκειας 6 μηνών σε 42 ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα.

Θεραπευτικό σχήμα: Οι ασθενείς της μελέτης έλαβαν ένα βοτανομεταλλικό σκεύασμα το οποίο περιείχε εκχύ­λισμα από το στέλεχος της Boswellia serrata και την ρίζα του φυτού Withania  somnifera, και Curcuma longa και Articulin-F (ένα σύμπλοκο ψευδαργύ­ρου), σε δόσεις 650 mg 2 φορές ημερησίως.

Αποτέλεσμα: Η Articulin-F εμείωσε τον πόνο και βελτίωσε την ανα­πηρία περισσότερο από πλασέμπο [Kulkarni RR et al, 1991].

Chopra A et al, 2000

Είδος μελέτης : Τυχαιοποιημένη, διπλή – τυφλή, πλασέμπο - ελεγχό­μενη μελέτη διάρκειας 16 εβδομάδων σε 182 ασθενείς με ρευματο­ειδή αρθρίτιδα.

Θεραπευτικό σχήμα : Οι ασθενείς της μελέτης έλαβαν RA-11 (ένα πολυβοτανικό σκεύασμα το οποίο περιέχει Curcuma longa, Boswellia serrata, Withania somnifera και Zingiberis officinale).

Αποτέλεσμα: Το RA-1 ελάττωσε τον αριθμό και την διόγκωση των πασχουσών αρθρώσεων περισσό­τερο από πλασέμπο και τον ρευματοειδή παράγοντα (Chopra A et al, 2000).

Badria FA et al, 2002

Είδος μελέτης: Διπλή – τυφλή, τυχαιοποιημένη μελέτη διάρκειας 3 μηνών.

Θεραπευτικό σχήμα: Οι ασθενείς της μελέτης πήραν B. serrata σε συνδυασμό με Curcuma  longa (500 mg3 φορές ημερησίως).

Αποτέλεσμα: Ο συνδυασμός των βοτάνων αυτών ανακούφισε από τον αρθρικό πόνο και την ευαισ­θησία και εμείωσε τον ύδραρθρο [Badria FA et al, 2002].

Kimmatkar N et al, 2003

Είδος μελέτης: Τυχαιοποιημένη, διπλή – τυφλή, πλασέμπο – ελεγχό­μενη μελέτη διάρκειας 8 εβδομάδων σε 30 ασθενείς με οστεοαρθρί­τιδα των γονάτων.

Θεραπευτικό σχήμα : Εκχύλισμα Boswellia serrata (1.000 mgημερη­σίως).

Αποτέλεσμα: Οι ασθενείς που θεραπεύθηκαν με Boswellia serrata εί­χαν ανακούφιση από τον πόνο, βελτίωση της κάμψης και ελάττω­ση της διόγκωσης του γόνατος, όπως και αύξηση της απόστασης βάδισης, συγκριτικά με πλασέμπο (Kimmatkar N et al, 2003).

Chopra A et al, 2004

Είδος μελέτης : Τυχαιοποιημένη, πλασέμπο – ελεγχόμενη κλινική εκτίμηση αποτελεσματικότητας και ασφάλειας του RA-11 για διάστημα 32 εβδομάδων σε 358 ασθενείς με συμπτωματική οστεοαρθρίτιδα του γόνατος.

Θεραπευτικό σχήμα : RA-11 (Artrex, Mendar) (συνδυασμός Withania somnifera, Boswellia  serrata, Zingiber officinale και Curcuma longa).

Αποτέλεσμα : Το RA-11 εμείωσε το score VAS του πόνου και το score WOMAC, περισσότερο από πλασέμπο (Chopra A et al, 2004).

Sengupta Κ et al, 2008

Είδος μελέτης : Πλασέμπο – ελεγχόμενη μελέτη διάρκειας 90 ημερών σε 75 ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος.

Θεραπευτικό σχήμα: 5–Loxin 100 ή 250 mgημερησίως.

Αποτέλεσμα: Το 5–Loxin ανακούφισε σημαντικά από τον πόνο και βελτίωσε την λει­τουργικότητα, συγκριτικά με πλασέμπο, αλλά και εμείωσε τα επίπεδα της MMP-3 στο αρθρικό υγρό [Sengupta Κ et al, 2008].

Sengupta K et al, 2010

Είδος μελέτης : Διπλή – τυφλή, τυχαιοποιημένη, πλασέμπο – ελεγχό­μενη μελέτη διάρκειας 90 ημερών σε 60 ασθενείς με οστεοαρθρί­τιδα των γονάτων.

Θεραπευτικό σχήμα : 5-Loxin 100 mg/24ωρο συγκριτικά με Aflapin 100 mg/24ωρο και πλασέμπο.

Αποτέλεσμα: Και τα 2 αυτά σκευάσματα εμείωσαν τον πόνο και βελτίωσαν σημαντικά την λειτουργικότητα και την δυσκαμψία των αρθρώσεων, περισσότερο από πλασέμπο, αν και η Aflapin ήταν περισσότερο αποτελεσματική από το 5-Loxin [Sengupta K et al, 2010].

Vishal AA et al, 2011

Είδος μελέτης : Τυχαιοποιημένη, διπλή – τυφλή, πλασέμπο - ελεγχόμενη μελέτη σε 60 ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα των γονάτων.

Θεραπευτικό σχήμα: 100 mg (n=30) Aflapin ή πλασέμπο (n=30) ημερησίως επί 30 ημέρες.

Αποτέλεσμα: Το Aflapin βελτίωσε σημαντικά το score του πόνου και την λειτουργική ικανότητα μέσα σε 5 ημέρες [Vishal AA et al, 2011].

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το εκχύλισμα της Boswellia serrata, σύμφωνα με όλες τις κλινικές μέχρι τώρα μελέτες που έχουν γίνει σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα (κυρίως) και ρευματοειδή αρθρίτιδα, ανακουφίζει από τον πόνο και βελτιώνει σημαντικά την λειτουργικότητα των αρθρώσεων