Χονδροβλάστωμα
Το χονδροβλάστωμα είναι ο συχνότερος πρωτοπαθής επιφυσιακός όγκος της παιδικής ηλικίας, αποτελώντας το 1% περίπου των πρωτοπαθών καλοήθων όγκων των οστών (Dahlin DC and Ivins JC, 1972; Huvos AG et al, 1973). Αναπτύσσεται σχεδόν αποκλειστικά στις επιφύσεις των μακρών οστών πριν από την σύγκλειση των επιφύσεων.
Αν και είναι γενικά εξ ολοκλήρου καλοήθης όγκος, μπορεί να επεκταθεί τοπικά και να δώσει απομακρυσμένες μεταστάσεις, ιδιαίτερα στους πνεύμονες. Στους ενήλικες, το ομόλογο του χονδροβλαστώματος είναι ο γιγαντοκυτταρικός όγκος.
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Συχνότητα : Το χονδροβλάστωμα αποτελεί το 1% περίπου όλων των όγκων των οσ-τών.
Φυλή : Το χονδροβλάστωμα δεν έχει φυλετική προτίμηση.
Φύλο : Το χονδροβλάστωμα είναι συχνότερο στους άρρενες, σε αναλογία περίπου 2:1 με τις θήλεις.
Ηλικία : Το 92% περίπου των ασθενών που παρουσιάζονται με χονδροβλάστωμα έχουν ηλικία <30 ετών. Πάντως, το χονδροβλάστωμα μπορεί να παρατηρηθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, από 2-83 ετών. Οι περισσότερες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται την 2η 10ετία της ζωής.
ΕΝΤΟΠΙΣΗ. Το χονδροβλάστωμα αναπτύσσεται στις επιφύσεις των μακρών οστών, συνήθως των κάτω άκρων, και σπάνια επεκτείνεται στη γειτονική μετάφυση.
Εντοπίζεται συχνότερα στο κάτω πέρας του μηριαίου, λιγότερο συχνά στο άνω πέρας του μηριαίου (περιοχή μείζονα τροχαντήρα), του βραχιονίου (μείζον βραχιόνιο όγκωμα) και της κνήμης και σπάνια στον αστράγαλο και το ανώνυμο οστούν (συνήθως γύρω από την κοτύλη) (Springfield DS et al, 1985; Schuppers HA and van der Eijken JW, 1998; Jee WH et al, 1998).
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ. Το χονδροβλάστωμα παρουσιάζεται κυρίως με τοπικό πόνο και τοπική ευαισθησία και ενίοτε με μικρή διόγκωση των μαλακών μορίων. Μπορεί ακόμα να προκαλέσει ήπιο περιορισμό της κινητικότητας, ύδραρθρο (εάν εντοπίζεται κοντά σε άρθρωση, π.χ. κάτω πέρας του μηριαίου ή άνω πέρας κνήμης) και επιμήκυνση του σκέλους (εάν εντοπίζεται στην επιφυσιακή πλάκα) (Springfield DS et al, 1985).
ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ. Το χονδροβλάστωμα απεικονίζεται συνήθως ως μεγάλη, κυκλική ή ωοειδής, λυτική αλλοίωση μεγέθους 1-6 εκ., εντοπιζόμενη έκκεντρα στην επίφυση του προσβληθέντος οστού, με καλώς περιγεγραμμένα και λεπτά, σκληρυντικά όρια (McLeod RA and Beabout JW, 1973).
Το φλοιώδες οστούν μπορεί να παρουσιάζει κτενιοειδή διαμόρφωση, τοπική λέπτυνση ή επέκταση. Μπορεί επίσης να παρατηρηθούν λεπτές, στικτές ή δακτυλιοειδείς, κεντρικές αποτιτανώσεις. Οι αποτιτανώσεις παρατηρούνται ακτινολογικά στο 10% των περιπτώσεων, αλλά πολύ συχνότερα στην ιστολογική εξέταση και την αξονική τομογραφία (McLeod RA and Beabout JW, 1973).
Στο 1/3 των περιπτώσεων παρατηρείται γραμμοειδής περιοστική αντίδραση, συνήθως σε κάποια απόσταση από τον επιφυσιακό όγκο. Σε μερικές περιπτώσεις, το χονδροβλάστωμα είναι πολύ καταστρεπτικό, παρουσιαζόμενο ως κακόηθες νεόπλασμα.
ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ : Αναδεικνύει την πυκνότητα των ιστών, την έκταση της επιφυσιακής προσβολής και συχνά την εντόπιση της αλλοίωσης σε σχέση με τον αρθρικό και επιφυσιακό χόνδρο και την άρθρωση. Ακόμα, αναδεικνύει την ακεραιότητα και την μετάλλωση του φλοιού και τις τοπικές ασβεστώσεις.
ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ : Δείχνει χαμηλό έως ενδιάμεσο ετερογενές σήμα στις ακολουθίες Τ2 προσανατολισμού. Αναδεικνύει το οίδημα του μυελού και, εάν ο όγκος είναι εξωφλοιώδης, την ενδαρθρική συλλογή υγρού (Oxtoby JW and Davies AM, 1996).
ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ. Ιστοπαθολογικά, το χονδροβλάστωμα χαρακτηρίζεται από πολυεδρικά κύτταρα και γιγαντοκύτταρα με λεπτές ασβεστώσεις. Μπορεί ακόμα να υπάρχουν εστίες οστεοειδούς και οστού, υποδυόμενες χονδρομυξοειδές ίνωμα και περιοχές ιστολογικά πανομοιότυπες με ανευρυσματική οστική κύστη.
ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ :
Απόστημα Brodie
Απλή ή ανευρυσματική οστική κύστη
Γιγαντοκυτταρικός όγκος
Εγχόνδρωμα
Επιφυσιακή οστεομυελίτιδα
NIA και λοιμώξεις (Gardner DJ and Azouz EM, 1988)
Χονδροσάρκωμα
ΘΕΡΑΠΕΙΑ. Χειρουργική αφαίρεση και τοποθέτηση οστικού μοσχεύματος. Υποτροπές είναι συχνές.