ΣΥΝΔΡΟΜΟ «ΚΑΙΟΜΕΝΩΝ ΠΟΔΙΩΝ» : «φωτιά» στα πόδια σας…

Τι είναι το σύνδρομο των «καιόμενων ποδιών» ;

Το σύνδρομο «καύσου των ποδιών» (Burning Feet Syndrome; BFS) (εγώ θα το βάφτιζα, ποιητικότερα, σύνδρομο καιόμενων ποδιών), γνωστό επίσης ως σύνδρομο Grierson-Gopalan, χαρακτηρίζεται από σοβαρό καύσο («κάψιμο») και νυγμούς, υπεραισθησία και αγγειοκινητικές αλλοιώσεις στα πόδια, οι οποίες οδηγούν σε υπερβολική εφίδρωση. Το BFS μπορεί ακόμα να προσβάλλει τους οφθαλμούς, προκαλώντας σκοτώματα και αμβλυωπία. Παρατηρείται συχνότερα στις γυναίκες και ιδιαίτερα σε άτομα ηλικίας 20-40 ετών.

Που οφείλεται το BFS ;

Δεν υπάρχει ειδική αιτιολογία του BFS. To BFS μπορεί να εμφανισθεί μεμονωμένα ή ως μέρος διαφόρων μη σχετιζόμενων κλινικών καταστάσεων, όπως :

• Αγγειακά νοσήματα ((αρτηριοσκλήρυνση, σύνδρομο Raynaud, φλεβική ανεπάρκεια)
• Νοσήματα κληρονομούμενα κατά τον επικρατή χαρακτήρα
• Ανεπάρκεια βιταμίνης Β
• Σύνδρομο δυσαπορρόφησης
• Χρόνιος αλκοολισμός
• Νεφρική ανεπάρκεια (αιμοδιύλιση)
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Υποθυρεοειδισμός
• Σύνδρομο ταρσιαίου σωλήνα
• Νευροπάθειες συνδεόμενες με διάφορα νοσήματα (οζώδης πολυαρτηρίτιδα, σακχαρώδης διαβήτης, αλκοολισμός, όγκοι, χωροκατακτητικές εξεργασίες του νωτιαίου μυελού)
• Τραυματική συμπιεστική νευροπάθεια
•  Παγίδευση και συμπίεση νεύρων ΣΣ (σπονδυλική στένωση)
• HIV/AIDS
• Λεϊσμανίαση

Τι συμπτώματα κάνει το BFS ;

Το BFS παρουσιάζεται με επώδυνο «μυρμήκιασμα» και κάψιμο των ποδιών συνήθως στη διάρκεια της νύχτας, πυροδοτούμενο ίσως από την ζέστη του κρεβατιού. Αλλοτε, τα συμπτώματα αυτά παρουσιάζονται στη διάρκεια της ημέρας, συχνά με τις δραστηριότητες.

Το αίσθημα του καψίματος εντοπίζεται συνήθως στα πέλματα των ποδιών, αλλά μπορεί να επεκταθεί και στη ραχιαία επιφάνεια των ποδιών, τις ποδοκνημικές ή το κατώτερο τμήμα των κνημών.

Τα συμπτώματα αυτά μετριάζονται όταν ο ασθενής απομακρύνει τα σκεπάσματα του κρεβατιού ή κρεμάσει τα πόδια του έξω από το κρεβάτι. Το λουτρό με κρύο νερό επίσης ανακουφίζει από τα ενοχλήματα.

Μερικοί άρρωστοι, πριν από το κάψιμο των ποδιών, παρουσιάζουν δερματικές εκδηλώσεις ανεπάρκειας βιταμινών, όπως οσχεϊκή δερματίτιδα ή εξάνθημα παρόμοιο με πελλάγρα. Μερικοί αναπτύσσουν οπισθοβολβική νευρίτιδα σαν μέρος του συνδρόμου βιταμινικής ανεπάρκειας.

Οι ασθενείς με υποκείμενα ψυχιατρικά νοσήματα μπορεί να παρουσιάζονται με μυριάδα ψυχοσωματικών σημείων και συμπτωμάτων σε συσχέτιση με κάψιμο των ποδιών.

Πως εκδηλώνεται κλινικά το BFS ;

Κλινικά, δεν υπάρχουν αξιόλογα αντικειμενικά σημεία.

Το υπερκείμενο δέρμα και τα αιμοφόρα αγγεία είναι συνήθως φυσιολογικά, αν και μερικοί ασθενείς μπορεί να έχουν συνοδό ερύθημα των ποδιών με θερμότητα πάνω από το υπερκείμενο δέρμα, όπως στην ερυθρομελαλγία.

Πως γίνεται η διάγνωση του BFS ;

Η διάγνωση του BFS μπορεί να γίνει με βάση το επισταμένο κλινικό ατομικό και οικογενειακό ιστορικό και την λεπτομερή κλινική εξέταση, λαμβάνοντας υπόψη την διατροφική κατάσταση του ασθενούς, ανεπάρκεια βιταμινών και μεταβολικά νοσήματα, όπως ο διαβήτης και ο υπερθυρεοειδισμός

Υπάρχει θεραπεία για το BFS ;

 Η θεραπεία του BFS είναι συντηρητική ή και χειρουργική και εξαρτάται από το εκλυτικό αίτιο.

Γενικά μέτρα - συστάσεις

• Βεβαιώστε τον ασθενή σας ότι η παθησή του δεν είναι σοβαρή
• Συστήστε του να φορά ανοιχτά και άνετα παπούτσια, ιδιαίτερα με υποστήριγμα της ποδικής καμάρας, και βαμβακερές κάλτσες
• Συστήστε του να σηκώνει τα πόδια ψηλά όταν ξαπλώνει ή κάθεται και να μην εκθέτει τα πόδια του σε θερμότητα
• Συστήστε του να κάνει ποδόλουτρα με κρύο νερό (όχι με παγάκια)

Μιά γρήγορη, άμεση θεραπεία για τα "καιόμενα πόδια"...

Θεραπευτικό σχήμα

Αρχίστε με παρακεταμόλη και εναλλακτικά με αλοιφή καψαϊκίνης ή διαδερμικής νιτρογλυκερίνης.

Εάν τα συμπτώματα είναι έντονα προσθέστε τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, καρβαμαζεπίνη ή γκαμπαπεντίνη.

Σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, μικρές δόσεις ινσουλίνης επιπρόσθετα με τους per os υπογλυκαιμικούς παράγοντες, επαρκείς θερμίδες και συμπληρώματα βιταμινών μπορεί να βοηθήσουν.

Σε ασθενείς με ερυθρομελαλγία η ασπιρίνη προκαλεί γρήγορη, αλλά βραχυχρόνια, ανακούφιση από τα συμπτώματα.

Σε περιπτώσεις συνδρόμου ταρσιαίου σωλήνα, η συντηρητική θεραπεία με πάτους και φαρδύτερα παπούτσια μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα. Εάν το BFS οφείλεται σε πλατυποδία, τα ορθωτικά πέλματα μπορεί να διορθώσουν τις ανωμαλίες της ποδικής  καμάρας.

Εάν η συμπίεση οφείλεται σε φλεγμονή του νεύρου, δώστε ένα ΜΣΑΦ.

Εάν το ΜΣΑΦ δεν έχει αποτέλεσμα, κάντε μία τοπική ένεση με αναισθητικό και κορτικοειδές.

Εάν η συντηρητική θεραπεία δεν έχει αποτέλεσμα, μπορεί να γίνει χειρουργική αποσυμπίεση του παγιδευμένου νεύρου.

Εάν το BFS οφείλεται σε ανεπάρκεια βιταμίνης Β, χορηγείστε το αντίστοιχο σκεύασμα, ανάλογα με το είδος της βιταμίνης που ανεπαρκεί.

Πρακτικές συμβουλές

Ανακατέψτε 1-2 κουταλιές της σούπας ακατέργαστου και αφιλτράριστου ξυδιού μήλου μηλίτη σε ένα ποτήρι ζεστό νερό. Πίνετε μία φορά την ημέρα για καλύτερα αποτελέσματα.

Ανακατέψτε 1-2 κουταλάκια του γλυκού κουρκούμης σε ένα ποτήρι ζεστό νερό και πιείτε το. Κάντε αυτό 2 φορές ημερησίως για καλύτερα αποτελέσματα.

Κάντε ποδόλουτρα με άλατα Epsom

Βάλτε στην πάσχουσα περιοχή πάστα από φύλλα πικρής κολοκύθας με λίγο νερό 

Φοράτε πάντα βαμβακερές κάλτσες.

Κάντε χειρομαλάξεις των ποδιών κάθε μέρα πριν κοιμηθείτε

Τρώτε τροφές που περιέχουν επαρκείς ποσότητες βιταμίνης Β

Κάντε κρύα ποδόλουτρα

Φοράτε παπούτσια με μαλακούς πάτους.

Πιείτε 1 κουταλιά της σούπας την ημέρα Hawthorne διαλυμένο σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό 

Κάντε ζεστό ποδόλουτρο με θυμάρι.

Περπατάτε με γυμνά πόδια σε μαλακό γρασίδι.

Κάντε μασάζ στις κνήμες και τα πόδια με χυμό τζίντζερ και λίγο λάδι καρύδας ή ελαιόλαδο ή πιείτε 2-3 φλιτζάνια τσάι τζίντζερ καθημερινά. 

EΠΙΛΟΓΟΣ

Το σύνδρομο των καιόμενων ποδιών είναι πολύ συχνό φαινόμενο στην κλινική πράξη, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους, και χαρακτηρίζεται από αίσθημα καψίματος και βάρους στα πόδια.

Οι άνθρωποι με κάψιμο στα πόδια συνήθως καταφεύγουν στον Παθολόγο, αλλά πολύ συχνά και σε μας τους Ρευματολόγους, όταν μας επισκέπτονται για κάποια ρευματική πάθηση.

Παρ’ όλ΄ αυτά, οι κλινικοί γιατροί συνήθως αντιμετωπίζουν το φαινόμενο αυτό είτε με αδιαφορία, ή το αποδίδουν σε παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, φλεβική ανεπάρκεια, ψυχολογικό, έλλειψη σεξ (η γνωστή καραμέλα) κ.λ.π. γιατί προφανώς βαριούνται να ασχοληθούν με αυτό.

Με το δίκιο τους βέβαια, γιατί είναι τόσα πολλά τα αίτια που προκαλούν κάψιμο στα πόδια, που ο κλινικός γιατρός πελαγώνει και δυσανασχετεί, γιατί είναι υποχρεωμένος να «ψάχνει ψύλλους στα άχερα» για μια κατάσταση που, στο κάτω – κάτω της γραφής, δεν προκαλεί αναπηρία ή θάνατο, χρειάζεται καλό ιστορικό και συχνά πολλές και διάφορες παρακλινικές εξετάσεις για να πεί στον άρρωστό του την προέλευσή τους.

Μερικοί μάλιστα, επειδή υπάρχει η προκατάληψη ότι το κάψιμο των ποδιών είναι κλασικό σύμπτωμα σπονδυλικής στένωσης, καταλήγουν στα χέρια των ορθοπεδικών χειρουργών ή νευροχειρουργών, γιατι υποτίθεται ότι πάσχουν από ασυμπτωματική σπονδυλική στένωση με νευρολογικές διαταραχές.

Πάντως, ο κλινικός γιατρός πρέπει να γνωρίζει ότι το βασανιστικό αυτό σύμπτωμα συνδέεται συνήθως με νευρολογικά ή άλλα ενδογενή νοσήματα ή ανεπάρκεια βιταμινών (ιδιαίτερα βιταμίνης Β και ειδικά παντοθενικού οξέος), αλλά και πολλούς άλλους παράγοντες, νοσήματα και νοσολογικές καταστάσεις (π.χ. υποθυρεοειδισμός, σακχαρώδης διαβήτης, νεφρική ανεπάρκεια, ρευματοειδής αρθρίτιδα, κ.ά.) προτού ρίξει το φταίξιμο στην… κακομοίρα την σπονδυλική στένωση και στείλει άναυλα τον άτυχο ασθενή του στο χειρουργικό τραπέζι.

Η θεραπεία εξαρτάται από το υποκείμενο εκλυτικό αίτιο και περιλαμβάνει ενέσεις βιταμίνης Β, σταθεροποιητικούς παράγοντες των μεμβρανών, αναλγητικά, ΜΣΑΦ και κρυοθεραπεία, όπως και άλλα μέτρα (άνετα παπούτσια, υποστηρίγματα, βαμβακερές κάλτσες, κρύα ποδόλουτρα), κ.λ.π. Χειρουργική επέμβαση σπάνια χρειάζεται.