ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Πολλές από τις χαρακτηριστικές εκδηλώσεις της οστεοαρθρίτιδας σχετίζονται με την προσβολή ορισμένων αρθρώσεων. Η οστεοαρθρίτιδα δεν προσβάλλει εξίσου όλες τις αρθρώσεις, αλλά έχει προτίμηση για τα δάκτυλα, γόνατα, ισχία και ΣΣ και σπάνια προσβάλλει τους αγκώνες, καρπούς και ποδοκνημικές [8].

Εάν οι τελευταίες αυτές αρθρώσεις προσβληθούν σε έναν ασθενή με υποψία οστεοαρθρίτιδας, πρέπει να αναζητούνται άλλα αίτια που μπορεί να οδηγήσουν σε οστεοαρθρίτιδα, όπως κακώσεις ή συγγενείς αρθρικές ανωμαλίες ή ενδείξεις συστηματικής ή κρυσταλλογενούς αρθροπάθειας.

Πόδια

Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να προσβάλλει πολλές αρθρικές περιοχές των ποδιών. Π.χ. συχνά προσβάλλεται η 1^η μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση, πιθανώς οδηγώντας σε μεγάλο βλαισό δάκτυλο (hallux valgus) ή δύσκαμπτο μεγάλο δάκτυλο (hallux rigidus).

Η οστεοαρθρίτιδα της υπαστραγαλικής άρθρωσης μπορεί να προκαλέσει ιδιαίτερο πρόβλημα στη διάρκεια της βάδισης. Πόνος στον πρηνισμό και υπτιασμό του ποδιού είναι συχνός [2].

Ισχία 

Πόνος στην περιοχή του ισχίου είναι συχνός σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα. Μπορεί να οφείλεται σε οστεοαρθρίτιδα του ισχίου ή να αναφέρεται στην περιοχή του ισχίου από άλλους σχηματισμούς, όπως η οσφυιοιερή μοίρα της ΣΣ. Παρόμοια, η ΟΑ του ισχίου μπορεί να προκαλέσει πόνο αναφερόμενο σε περιφερικούς σχηματισμούς (όπως το γόνατο).

Ενα συχνό διαγνωστικό πρόβλημα είναι ότι ο πόνος της τροχαντηρικής θυλακίτιδας συχνά συγχέεται με τον πόνο της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου. Ο πόνος όμως της θυλακίτιδας είναι αισθητός στα πλάγια και δεν περιορίζει την κίνηση, ενώ, αντίθετα, η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου προκαλεί πόνο και περιορισμό του εύρους κίνησης.

Σπονδυλική στήλη

Η οστεοαρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης έχει συνήθως προτίμηση για τα επίπεδα Α5, Θ8 και Ο3, τα οποία αντιπροσωπεύουν τις περιοχές της μέγιστης ευλυγιστότητας της ΣΣ.

Αυχενική σπονδύλωση

Στην ΑΜΣΣ, οστεόφυτα εξορμώμενα από τα χείλη των σπονδυλικών σωμάτων (αυχενική σπονδύλωση) μπορεί να συμπιέσουν τον νωτιαίο σωλήνα. Όταν είναι αρκετά προχωρημένα, μπορεί να προκαλέσουν συμπίεση του αυχενικού νωτιαίου μυελού. Ακόμα, μπορεί να compromise το νευρικό τρήμα και προσκρούσουν επάνω στις εξερχόμενες νευρικές ρίζες.

Οσφυική σπονδύλωση

Τα οσφυικά αποφυσιακά οστεόφυτα (οσφυική σπονδύλωση) μπορεί να προκαλέσουν σπονδυλική στένωση εάν προσκρούσουν στο μεσοσπονδύλιο τρήμα ή/και τον νωτιαίο σωλήνα, προκαλώντας χαμηλή οσφυαλγία με αντανάκλαση στα κάτω άκρα. Τα συμπτώματα αυτά επιδεινώνονται με την κόπωση, υποδυόμενα αγγειακή χωλότητα, αλλά μπορεί να υποχωρούν ταχύτερα με την ανάπαυση.

Σπονδυλολίσθηση

Σε ασθενείς με σοβαρή οστεοαρθρίτιδα μπορεί να παρατηρηθεί σπονδυλολίσθηση, δηλ. η ολίσθηση ενός σπονδυλικού σώματος πάνω σε έναν άλλο, τυπικά στις αποφυσιακές αρθρώσεις στα επίπεδα Ο4-Ο5.

Διάχυτη ιδιοπαθής αγκυλωτική υπερόστωση (DISH)

Η διάχυτη ιδιοπαθής αγκυλωτική υπερόστωση (DISH) είναι ένα σύνδρομο χαρακτηριζόμενο από ακατάλληλο σχηματισμό οστού στις καταφύσεις και κατά μήκος της διαδρομής των συνδέσμων και τενόντων. Αν και η οστεοαρθρίτιδα συνυπάρχει συχνά σε ασθενείς με σύνδρομο DISH το τελευταίο πιστεύεται ότι αντιπροσωπεύει ιδιαίτερη κλινική οντότητα.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ - ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Τύποι οστεοαρθρίτιδας

Πόσους τύπους οστεοαρθρίτιδας έχουμε ;

Η οστεοαρθρίτιδα υποδιαιρείται, ανάλογα με την αιτιολογία της, σε ιδιοπαθή και δευτεροπαθή. Η ιδιοπαθής οστεοαρθρίτιδα μπορεί να είναι εντοπισμένη ή γενικευμένη. Η εντοπισμένη προσβάλλει συνήθως χέρια, πόδια, γόνατα, ισχία ή ΣΣ, ενώ η γενικευμένη, 3 ή περισσότερες αρθρικές περιοχές.

Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί επίσης να ταξινομηθεί ανάλογα με την ανατομική της εντόπιση, περιλαμβανομένης της περιοχής της κύριας αρθρικής προσβολής ή/και την προσβολή μιάς η περισσότερων αρθρώσεων.

Τι είναι η δευτεροπαθής οστεοαρθρίτιδα ;

Η δευτεροπαθής οστεοαρθρίτιδα αναπτύσσεται σε έδαφος παλαιών κακώσεων, συγγενών νοσημάτων, κρυσταλλογενών αρθροπαθειών και άλλων προϋπαρχόντων νοσημάτων των οστών και των αρθρώσεων

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Πως γίνεται η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας ;

Η κλινική διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας γίνεται με βάση τα τυπικά συμπτώματα, την φυσική εξέταση, τις εργαστηριακές εξετάσεις και τις απεικονιστικές μεθόδους (ΠΙΝΑΚΑΣ 1). Δεν υπάρχει καμμιά εκδήλωση απόλυτα ευαίσθητη ή ειδική για την διάγνωσή της. Γενικά, όσο περισσότερες εκδηλώσεις υπάρχουν, τόσο η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας είναι πιθανότερη.

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Από ποια άλλα νοσήματα πρέπει να διαχωρίζεται η οστεοαρθρίτιδα ;

Πριν γίνει η κλινική διάγνωση της ιδιοπαθούς οστεοαρθρίτιδας πρέπει να μπαίνει στη σκέψη του κλινικού γιατρού και να αποκλείονται άλλα νοσήματα με παρόμοιες κλινικές ή/και ακτινολογικές εκδηλώσεις.

Εάν υπάρχουν, κλινικές και ακτινολογικές, ενδείξεις οστεοαρθρίτιδας σε αρθρώσεις οι οποίες συνήθως δεν προσβάλλονται από ιδιοπαθή οστεοαρθρίτιδα (π.χ. ώμοι, αγκώνες, καρποί, ποδοκνημικές), πρέπει να διερευνάται μήπως υποκρύπτεται κάποιο άλλο υποκείμενο αίτιο. Π.χ. η απλή ακτινογραφία δείχνει ασβέστωση του αρθρικού χόνδρου (χονδρασβέστωση) μπορεί να υπάρχει κάποιο ενδοκρινικό, μεταβολικό ή κληρονομικό νόσημα το οποίο προδιαθέτει σε οστεοαρθρίτιδα.

Η αρθροπαρακέντηση συνιστάται μόνο σε ασθενείς με έντονο, οξύ αρθρικό πόνο, με τον οποίο σπάνια εκδηλώνεται η οστεοαρθρίτιδα. Στην οστεοαρθρίτιδα, το αρθρικό υγρό δείχνει συνήθως μία ελάχιστα φλεγμονώδη (λευκά αιμοσφαίρια <2000/mm³) ή μη φλεγμονώδη εξεργασία. Στο μικροσκόπιο με πολωμένο φως κρύσταλλοι δεν παρατηρούνται.

Η πυροφωσφορική αρθροπάθεια (CPPD) πρέπει να μπαίνει στην σκέψη στη διαφορική διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας, ιδιαίτερα σε ασθενείς με αρθρική προσβολή περισσότερο ενδεικτική CPPD, παρά ιδιοπαθούς οστεοαρθρίτιδας.

Η οστεοαρθρίτιδα πρέπει να διαχωρίζεται από την ΡΑ με βάση πολλά χαρακτηριστικά διαφορετικά από της ΡΑ. Αυτά περιλαμβάνουν προσβολή των ΑΦΦ, όζους του Heberden, οστική διόγκωση, φυσιολογικούς δείκτες οξείας φάσης και αρνητικές ορολογικές δοκιμασίες για ρευματοειδή παράγοντα και αντι-CCP. Η λοιμώδης αρθρίτιδα πρέπει να αποκλείεται σε ασθενείς με οξεία, επώδυνη υμενίτιδα

ΠΙΝΑΚΑΣ 1. Κλινικές εκδηλώσεις οστεοαρθρίτιδας

ΠΙΝΑΚΑΣ 2. Κλινική διάκριση οστεοαρθρίτιδας από ρευματοειδή αρθρίτιδα