Η αρθρίτιδα μιάς μόνο άρθρωσης (μονοαρθρίτιδα) μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια και να συνοδεύεται από πυρετό. Εάν έχει πρόσφατη έναρξη (π.χ. 72 ώρες) πρέπει να στρέφει την σκέψη σε λοιμώξεις (ιδιαίτερα σηπτική αρθρίτιδα), κακώσεις και αιματολογικά νοσήματα (αιμορροφιλία, λευχαιμία κ.ά.).

Εάν χρονολογείται από μακρού, η πιθανότητα σηπτικής, μετατραυματικής ή «κακοήθους» αρθρίτιδας είναι πολύ μικρή. Εάν έχει μικρή διάρκεια, μπορεί να οφείλεται σε τραύμα ή, σπάνια, σε εσωτερική διαταραχή της άρθρωσης (π.χ. δισκοειδής μηνίσκος ή διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα).

Η ΔΔ της μη εμπύρετης μονοαρθρίτιδας, στα αρχικά τουλάχιστον στάδια, είναι δύσκολη. Εάν, μετά από 6 εβδομάδες προσεκτικής κλινικής παρακολούθησης, αποκλεισθούν όλα τα πιθανά νοσήματα, τότε η αρθρίτιδα μπορεί να αποδοθεί σε NIA.

1.   Ρευματικά νοσήματα

Μονοαρθρίτιδα παρατηρείται σ’ όλα σχεδόν τα ρευματικά νοσήματα της παιδικής ηλικίας. Η NIA είναι η συχνότερη αιτία χρόνιας μονοαρθρίτιδας, ιδίως σε κορίτσια ηλικίας <5 ετών. Στην ηλικία αυτή επίσης πιθανή είναι και η ψωριασική αρθρίτιδα.

Σε μεγαλύτερα παιδιά και σε εφήβους, πιθανότερο αίτιο μονοαρθρίτιδας είναι η ΨΑ και η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθροπάθεια και, σπάνια, η φυματίωση, η σαρκοείδωση και η λαχνοοζώδης υμενίτιδα. Η διάγνωση της μονοαρθρικής NIA ή της ψωριασικής αρθρίτιδας επιβεβαιώνεται με την ανεύρεση πρόσθιας ραγοειδίτιδας στην εξέταση με σχισμοειδή λυχνία. Πάντως, και η σαρκοείδωση, αν και σπάνια, μπορεί να προκαλέσει πρόσθια ραγοειδίτιδα.

Θετικά ΑΝΑ είναι ισχυρή ένδειξη NIA ή ΣΕΛ, αν και τα ΑΝΑ μπορεί να είναι θετικά και σε φυσιολογικά παιδιά, όπως και σε μερικά παιδιά με μυοσκελετικούς πόνους μη φλεγμονώδους αιτιολογίας. Η νεανική επεισοδιακή αρθρίτιδα, εάν εντοπίζεται στο γόνατο, παρουσιάζει ιδιαίτερο διαγνωστικό πρόβλημα, που συνήθως προσδιορίζεται με την πάροδο του χρόνου.

2.  Λοιμώδεις αρθρίτιδες

Πολλά νοσήματα και νοσολογικές καταστάσεις συνδέονται με εμπύρετη μονοαρθρίτιδα (ΠΙΝΑΚΑΣ 32). Στη μονοαρθρική NIA, η άρθρωση είναι διογκωμένη και συνήθως θερμή, αλλ΄όχι πολύ επώδυνη, ευαίσθητη ή εξέρυθρη, και δεν υπάρχουν συστηματικές εκδηλώσεις. Εάν η άρθρωση είναι επώδυνη και εξέρυθρη ή υπάρχει πυρετός, πιθανώς πρόκειται για σηπτική αρθρίτιδα. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται άμεση παρακέντηση της άρθρωσης για να αποκλεισθούν η σηπτική αρθρίτιδα και η οξεία οστεομυελίτιδα.

ΠΙΝΑΚΑΣ 32

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΝΔΕΟΜΕΝΑ ΜΕ ΕΜΠΥΡΕΤΗ ΜΟΝΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

• Συστηματική NIA
• Σηπτική αρθρίτιδα
• Αντιδραστική αρθρίτιδα λόγω παρακείμενης οστεομυελίτιδας
• Υμενίτιδα από ξένο σώμα
• Μετατραυματική αρθρίτιδα
• Οξύς ρευματικός πυρετός (σπάνια)
• ΣΕΛ (σπάνια)
• Ιογενείς λοιμώξεις (σπάνια)

 Εάν υπάρχει υποψία κοκκιωματώδους νόσου πρέπει να γίνεται βιοψία του υμένα με βελόνα ή αρθροσκόπηση. Εάν υπάρχει υποψία φυματίωσης, καλλιέργεια αρθρικού υγρού και μικροσκοπική εξέταση του αρθρικού υμένα, αν και αρνητική Mantoux σχεδόν πάντα αποκλείει την πιθανότητα ενεργού φυματίωσης.

Κάκωση μηνίσκου ή χιαστών συνδέσμων

Είναι συχνότερη στους εφήβους.

Μετατραυματική αρθρίτιδα

Συνήθως εκδηλώνεται με οροαιματηρή αρθρική συλλογή και χαμηλό πυρετό, λόγω αιμόλυσης των εμπεριεχόμενων ερυθρών αιμοσφαιρίων. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να αποκλείεται η δρεπανοκυτταρική αναιμία, ιδίως σε παιδιά μαύρης φυλής, με ηλεκτροφόρηση Hb.

Η διάγνωση βασίζεται στο καλό ιστορικό, την φυσική εξέταση, την μικροβιολογική εξέταση και καλλιέργεια του αρθρικού υγρού και το σπινθηρογράφημα.

Κακοήθη νοσήματα

Στο 10% των ασθενών η λευχαιμία μπορεί να έχει σαν πρώτη εκδήλωση αρθρικό ή οστικό πόνο, πριν εμφανισθούν οι χαρακτηριστικές αιματολογικές εκδηλώσεις.

Αιμαγγείωμα αρθρικού υμένα

Εκδηλώνεται με διόγκωση μιας άρθρωσης λόγω αιμορραγίας του όγκου, η οποία μπορεί να αποδοθεί σε NIA και να θεραπευθεί ανάλογα (Ehrlich M and Zaleske DJ, 1986). Η διόγκωση, εάν το αιμαγγείωμα εντοπίζεται σε αρθρώσεις των κάτω άκρων, υποχωρεί με την ανύψωση του σκέλους. Το αγγειογράφημα αναδεικνύει την αλλοίωση.

Αμάρτωμα

Τοπική ευαισθησία, σημαντική υποχώρηση του πόνου όταν ανυψώνεται το σκέλος και επιδείνωση όταν εμβαπτίζεται σε ζεστό νερό ή διόγκωση μετά από παρατεταμένη βάδιση είναι ενδεικτικά αγγειακής αλλοίωσης.